Klinische studies geleid door verpleegkundigen: weinig in aantal, maar kwalitatief goed

oktober 2023 Klinisch onderzoek Diede Smeets

Verpleegkundigen vertegenwoordigen wereldwijd gezien de grootste beroepsgroep binnen het zorgpersoneel. Tot op heden is onbekend welke bijdrage verpleegkundigen leveren aan het leiden van klinische studies en het verkrijgen van onderzoeksfinanciering. In een recente Australische studie, geleid door verpleegkundige Marion Eckert, is gekeken naar gerandomiseerde klinische studies in Australië in Nieuw-Zeeland die onder leiding stonden van verpleegkundigen. Daarbij werd onder andere geanalyseerd wat voor soort onderzoeksactiviteiten werden uitgevoerd, welke methodiek werd gebruikt en waar de financiering voor dit soort onderzoek vandaan komt.

Omdat verpleegkundigen de zorgmedewerkers zijn die over het algemeen het dichtste bij de patiënt staan, kunnen zij middels onderzoek potentieel belangrijke nieuwe inzichten opdoen die de zorgkwaliteit kunnen verbeteren. In het nieuwe onderzoeker werden de Medline, Emcare en Scopus-databanken en de ANZCTR, NHMRC, MRFF en HRC (NZ)-registers onderzocht, om zo gerandomiseerde klinische studies onder leiding van verpleegkundigen te vinden. Daarbij werden alleen studies meegenomen in de analyse waarbij ten minste één studiecentrum zich bevond in Australië of Nieuw-Zeeland.

Verpleegkundige leiders

Er werden 188 artikelen en 279 geregistreerde gerandomiseerde klinische studies gevonden die geleid werden door verpleegkundigen. De 279 studies werden geleid door 88 verpleegkundigen, wat betekent dat meerdere studies onder leiding stonden van dezelfde verpleegkundige leiders. Meestal werkten deze verpleegkundig leiders voor een universiteit (in 206 studies), maar sommige studieleiders werkten daarnaast ook in de kliniek (in 64 studies). Van de 279 gevonden studies betroffen er 26 onderzoek naar kanker (9%). In de meeste studies werd onderzoek gedaan naar een behandeling, gevolgd door studies naar ziektepreventie en educatie van de patiënt.

Kwaliteit

Hoewel de artikelen gebruik maakten van een methodiek van hoge kwaliteit, was er bij 91% van de studies sprake van actieve controles (geen placebo maar een gevestigde behandeling als controle) en was de mate van blindering laag; 45% van de studies was niet geblindeerd. Op basis van de registraties van de klinische studies kon vastgesteld worden dat de financiering van de onderzoeken voornamelijk voortkwam uit ziekenhuizen en zorgorganisaties, terwijl uit de analyse van de gevonden artikelen bleek dat veel studies juist gefinancierd werden door overheidsinstanties.

Toekomst

Het aantal gevonden studies dat grootschalig en op nationaal niveau gefinancierd was, bleek laag. Daarentegen werden er relatief veel kleinere studies gevonden die op lokaal niveau gefinancierd werden. Om in de toekomst meer klinische studies te laten plaatsvinden onder leiding van verpleegkundigen zijn uitbreiding van de huidige infrastructuur, financieringsopties en carrièremogelijkheden nodig.

Bron

Eckert M, Kennedy K, Neylon K, et al. A scoping review of nurse-led randomised controlled trials. J Clin Nurs;32:5550-61.