Hoe ervaren kinderen met een voedingssonde en hun ouders maaltijden?

november 2024 Actueel Diede Smeets

Het nuttigen van een maaltijd is meer dan alleen het binnenkrijgen van voedsel. Maaltijden zijn ook sociale gelegenheden, waarin interactie en socialisatie centraal staan. Vroege eetgewoonten zijn bepalend voor de rest van het leven, en ouders spelen hier een grote rol in. Kinderen met kanker kunnen door hun ziekte en/of behandeling moeite hebben met eten, terwijl het binnenkrijgen van voldoende voedingstoffen juist belangrijk is. In een onlangs gepubliceerde Zweedse studie werd onderzocht hoe kinderen met een voedingssonde en hun ouders maaltijden ervaren.

Wanneer een kind te weinig voedingsstoffen dreigt binnen te krijgen, kan worden besloten tot het plaatsen van een voedingssonde. Meestal worden voedingsstoffen hierbij via een slangetje door de neus naar de maag van het kind gestuurd. Welke impact het krijgen van een voedingssonde heeft op de maaltijdervaring van ernstig ziekte kinderen en hun ouders, was tot nu toe onduidelijk. In een nieuwe Zweedse studie is daar onderzoek naar gedaan. De resultaten van dit onderzoek zijn kortgeleden gepubliceerd in de European Journal of Oncology Nursing.

Studieopzet

De maaltijdervaringen van kinderen met een voedingssonde en hun ouders werd onderzocht met behulp van en kwalitatieve studieopzet. Aan de studie namen kinderen deel die een voedingssonde hadden gekregen tijdens hun behandeling voor een maligne of niet-maligne ziekte. Bij kinderen jonger dan 5 jaar deden alleen de ouders mee aan het onderzoek, terwijl bij kinderen van 5-18 jaar oud zowel de ouders als het kind meededen. De onderzoekers voerden semigestructureerde interviews uit met de kinderen en ouders, waarna een thema-analyse werd gedaan.

Resultaten

In totaal deden 21 families mee aan het onderzoek. De meeste kinderen waren opgenomen in het ziekenhuis voor de behandeling voor een oncologische of hematologische ziekte, zoals aplastische anemie, een hersentumor, leukemie, neuroblastoom, sarcoom, sikkelcelziekte of thalassemie.

Op basis van de interviews met de ouders en kinderen werden 4 thema’s gevonden, namelijk:

  1. Veranderde omstandigheden bij maaltijd;
  2. verstoorde sensorische dimensie;
  3. vervelende hindernissen;
  4. het onmogelijke oplossen.

Veranderde omstandigheden

De ziekenhuisopname bracht de kinderen in een onbekende situatie. Doordat de omstandigheden van hun maaltijden veranderden, gingen kinderen slechter eten. Voor de ouders was het in het ziekenhuis moeilijker om hun kind een aantrekkelijke maaltijd voor te schotelen.

Verstoorde sensorische dimensie

Kinderen die behandeld werden voor kanker stoorden zich aan het eten in het ziekenhuis. De geur, smaak en het uiterlijk van het eten leidde tot weerzin, en verminderde de eetlust van de kinderen. Het ziekenhuiseten leidde tot sensorische uitdagingen en vormde daardoor een groot probleem.

Vervelende hindernissen

Uit de gesprekken met de ouders en kinderen kwamen meerdere vervelende hindernissen naar voren. Bijvoorbeeld de bijwerkingen en complicaties van kankerbehandelingen. Hierdoor konden sensorische problemen ontstaan, alsook pijn en discomfort, waardoor de eetlust en bereidheid tot eten van de kinderen verminderde.

Het onmogelijke oplossen

Door de problemen bij het voor elkaar krijgen van voldoende voedselinname, werden de kinderen zo veel mogelijk hun favoriete maaltijden en voedingsmiddelen aangeboden door het ziekenhuis en de ouders. Toch hadden deze kinderen een voedingssonde nodig om voldoende voedingsmiddelen binnen te krijgen. Hierdoor ontstond een sfeer van verwachtingen en eisen rondom de maaltijden, waardoor kinderen soms het gevoel kregen dat ze gefaald hadden als het niet lukte om te eten.

Conclusie

De ziekenhuisomgeving en het ziekenhuiseten hebben een negatieve invloed om de voedselinname van opgenomen kinderen met een voedingssonde. Sensorische aspecten van het ziekenhuiseten en de veranderingen die kanker(behandelingen) veroorzaken maken het moeilijk voor kinderen om zelfstandig voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Maaltijden krijgen een vervelende sfeer, waarbij kinderen zich onder druk gezet voelen om te eten, maar dit vaak niet lukt.

Referenties

Mårtsensson U, Nolbris MJ, Mellgren K, et al. Meals are more than nutrition for children with a malignant or non-malignant disorder with a gastrostomy tube: a qualitative study. Eur J Oncol Nurs 2024;72:102663.