Spelenderwijs rehabiliteren van kleuters tijdens kankerbehandeling: de ervaringen van de ouders

augustus 2024 Klinisch onderzoek Diede Smeets

Bij kleuters die behandeld worden voor kanker wordt vaak een achteruitgang van de grove motoriek gezien, evenals uitdagingen in hun persoonlijke en sociale ontwikkeling. Hun ouders spelen een cruciale rol in het behandeltraject, maar ook in de mate waarin de kleuters fysiek actief blijven in deze periode. In een Deense studie, onlangs gepubliceerd in de European Journal of Oncology Nursing, is onderzocht hoe de ouders van kleuters met kanker de nieuwe rehabilitatie-interventie RePlay ervaren.1

In het universiteitsziekenhuis van Kopenhagen (Denemarken) werd de RePlay-interventie gebruikt om kleuters tijdens hun kankerbehandeling op een gestructureerde wijze actief te laten spelen. De interventie duurde 6 maanden en startte gelijktijdig met de kankerbehandeling. Kleuters speelden in het ziekenhuis en thuis elke dag op een fysiek actieve manier, waarbij in het ziekenhuis drie keer per week onder begeleiding van een zorgprofessional groepssessies van 45 minuten plaatsvonden. Ook de ouders werden betrokken in deze sessies. De sessies in de RePlay-interventie zijn als volgt gestructureerd:

  1. startritueel;
  2. voor de kleuter bekende en haalbare activiteit;
  3. fysiek uitdagende activiteit;
  4. voor de kleuter bekende en haalbare activiteit;
  5. eindritueel.

Hoe het RePlay-model er precies uitziet is eerder gepubliceerd.2 De speelactiviteiten waren bewegingsactiviteiten die de grove motoriek bevorderen, zoals balanceren op een hindernisbaan, met een bal spelen, als dieren over de grond bewegen, tikkertje spelen en bewegen op muziek. Eenmaal thuis werden de speelactiviteiten begeleid door de ouders, waarvoor zij uitgebreide informatie en toelichting ontvingen.

Onderzoek

In de recent gepubliceerde studie werden 23 ouders van 18 kleuters (1 tot 6 jaar oud) met kanker in interviews bevraagd over hun ervaringen met de RePlay-interventie. Vervolgens analyseerden de onderzoekers welke thema’s uit deze gesprekken naar voren kwamen.

Wat is belangrijk voor de ouders?

Uit de interviews met de ouders kwamen drie belangrijke thema’s naar voren, namelijk:

  1. een duwtje in de juiste richting;
  2. gedeelde verantwoordelijkheid;
  3. plezierige ervaringen creëren.

Duwtje in de juiste richting

Met een duwtje in de juiste richting bedoelden ouders dat de spelactiviteiten in het ziekenhuis hielpen te voorkomen dat kleuters alleen maar in bed zaten of lagen en afleiding zochten in elektronica. De kleuters ontwikkelden zich op fysiek vlak, en kregen daar zelfvertrouwen van. Daarnaast boekten de kleuters vooruitgang op het vlak van persoonlijke en sociale ontwikkeling.

Gedeelde verantwoordelijkheid

De ondersteuning van de zorgprofessionals werd zeer gewaardeerd door de ouders en de bijdrage van de zorgverleners werd als essentieel gezien. Daarnaast gaven de speelsessies de ouders even de kans op adem te komen en zichzelf weer op te laden. Ouders gaven aan dat ze hetzelfde doel hadden als de zorgprofessionals die bij de training betrokken waren, namelijk het ondersteunen van de fysieke ontwikkeling van de kleuters.  Daarbij prezen ze de zorgverleners om de ruimte die de ouders kregen om actief mee te doen tijdens de interventie.

Plezierige ervaringen

De kleuters deden over het algemeen met plezier mee aan de speelsessies, zelfs wanneer ze het door hun behandeling mentaal of fysiek zwaar hadden. Ouders en hun kleuters konden tijdens de sessies spelen en lachen, en zo tijdens het behandelproject toch samen wat positieve ervaringen opdoen. Hierdoor was de ziekenhuiservaring zowel voor de kleuters als ouders prettiger

Conclusie

Uit de interviews met de ouders van kleuters die tijdens hun kankerbehandeling meededen aan de RePlay-interventie is gebleken dat ondersteuning, kennis en expertise van een zorgprofessional de ouders helpt bij de ondersteuning van hun kinderen. Door speelse activiteiten aan te bieden aan de kleuters, werd hun grove motoriek en persoonlijke en sociale ontwikkeling versterkt.

Bronnen

  1. Pouplier A, Fridh MK, Christensen J, et al. Rehabilitation including structured active play intervention for preschoolers with cancer during treatment: a RePlay qualitative study of parents’ experiences. Eur J Oncol Nurs 2024;71:102639.
  2. Pouplier A, Winther H, Christensen J, et al. Rehabilitation including structured active play for preschoolers with cancer (RePlay)-study protocol for a randomized controlled trial. Front Pediatr 2022;10:834512.